การอาศัยเพศ

การขยายพันธุ์พืช

     
 การขยายพันธุ์พืช คือการเพิ่มจำนวนต้นพืชให้ได้จำนวนมากพอกับ
ปริมาณความต้องการที่เพิ่มขึ้น  โดยพืชต้นใหม่ที่ได้ยังคงลักษณะของพันธุ์ และคุณสมบัติที่ดีไว้เหมือนเดิม อาจกล่าวได้ว่า การขยายพันธุ์พืชเป็นการช่วย
รักษาลักษณะที่ดีของพันธุ์ไว้ไม่ให้สูญหาย 

การขยายพันธุ์พืชมี 2 แบบ คือ
       1. แบบอาศัยเพศ
       2. แบบไม่อาศัยเพศ

ส่วนที่ใช้ในการขยายพันธุ์พืชแบบอาศัยเพศ
      ดอกไม้ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ เรียงจากชั้นนอกเข้าสู่ชั้นในที่สำคัญๆ 4 ส่วนต่างๆ

      กลีบเลี้ยง (speal)  ส่วนนี้จะอยู่นอกสุด โดยเปลี่ยนแปลงเจริญมาจากใบ มีขนาดเล็กมีสีเขียว ทำหน้าที่ป้องกันอันตรายให้แก่ดอกไม้ขณะตูม

      กลีบดอกไม้ (Petal)   ส่วนนี้อยู่ถัดจากกลีบเลี้ยงเข้าไป มีขนาดใหญ่กว่า

กลีบเลี้ยง ซึ่งมีสีสันสวยงาม มีกลิ่นหอม ทำหน้าที่ล่อแมลงเพื่อช่วยผสมเกสร 

       เกสรตัวผู้ (Stamen)   ส่วนนี้อยู่ถัดจากกลีบดอกเข้าไป ทำหน้าที่เป็น
เซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ มักมีหลายอันรวมกัน มีส่วนประกอบที่สำคัญอยู่คือ
             1. ก้านชูอับเรณู   มีลักษณะแท่งยาวทรงกระบอก มีหน้าที่ชูอับละอองเรณู
             2. อับเรณู   เป็นเม็ดเล็กๆ อยู่บนก้านชูอับเรณู   ภายในอับเรณูจะมีละออง
เรณูอยู่มากมาย มีลักษณะเป็นเม็ดเล็กๆ คล้ายผงสีเหลือง
             3. ละอองเรณู   อยู่ภายในอับเรณู ทำหน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้

       เกสรตัวเมีย (Pistill)  ส่วนนี้อยู่ชั้นในสุด   ทำหน้าที่เป็นเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย มีส่วนประกอบที่สำคัญ คือ
              1. ยอดเกสรตัวเมีย    ส่วนนี้จะมีขนเส้นเล็กๆ    และมีน้ำหวานเหนียว ๆ สำหรับดักจับละอองเรณู รวมทั้งยังใช้เป็นอาหารสำหรับการงอกของหลอดละอองเรณู
              2. ก้านเกสรตัวเมีย ส่วนนี้จะทำหน้าที่ชูยอดเกสรตัวเมียให้อยู่ในระดับสูงๆ
เพื่อประโยชน์ในการผสมพันธุ์     นอกจากนี้ยังเป็นทางให้ละอองเรณูแทงหลอดเรณู
ลงไปเพื่อให้เซลล์สืบพันธุ์เพศผู้เข้าผสมกับเซลล์ไข่ได้
              3. รังไข่   ส่วนนี้มีออวุล ซึ่งมีลักษณะเป็นเม็ดเล็ก ๆ บรรจุอยู่ภายใน 
รังไข่หนึ่งอาจมี 1 ออวุล    หรือหลายออวุล ก็ได้ ภายในออวุี่ลเป็นแหล่งสร้าง
เซลล์ไข่ซึ่งทำหน้าที่เป็นเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย  

 แมลงมีบทบาทสำคัญมากในการถ่ายละอองเรณูของพืชดอก  ขณะที่แมลง
ตอมดอกไม้เพื่อดูดกินน้ำหวานในดอกไม้ ละอองเรณูจะติดไปกับส่วนต่างๆของ
แมลง เช่น ปีก ขา และส่วนปาก เมื่อแมลงบินไปเกาะดอกไม้อื่น ๆ       ก็จะนำ
ละอองเรณู  ไปติดที่ยอดเกสรตัวเมียของดอกนั้น ทำให้เกิดการถ่ายละอองเรณู  
การใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช  ในปัจจุบันทำให้แมลงหลายชนิดทั้งที่เป็นประโยชน์
และเป็นโทษก็จะตายไป 

     มนุษย์เราได้นำเมล็ดพืชมาขยายพันธุ์ โดยการเพาะเมล็ด   ซึ่งเป็นวิธีที่
ง่ายที่สุดในการขยายพันธุ์ซึ่งจะได้พืชต้นใหม่เป็นจำนวนมาก แต่ต้องใช้เวลานาน
ในการเจริญเติบโตจนกระทั่งออกผล และต้นใหม่ที่ได้มักมีลักษณะที่แตกต่างไป
จากต้นเดิม 

           ปัจจัยในการงอกของเมล็ด
           1. น้ำ   เมื่อเมล็ดถูกน้ำ น้ำจะผ่านเปลือกนอกของเมล็ดเข้าไปทำให้
ต้นอ่อนเจริญเติบโต รากของเมล็ดจะแทงออกมาได้ง่าย จากนั้นเมล็ดจะเริ่ม
พองตัวและมีแรงดันภายในมากขึ้นนจนทำให้เปลือกเมล็ดแตกออก  ต้นอ่อน
ก็จะเจริญออกมานอกเมล็ด
            2. แก๊สออกซิเจน       ขณะที่เมล็ดเริ่มงอกจะต้องการออกซิเจนใน
ปริมาณมากเพื่อนำไปใช้ในกระบวนการหายใจ       และสร้างพลังงานมาใช้
ในการเจริญเติบโตของต้นอ่อน
            3. อุณหภูมิที่เหมาะสม  เมล็ดจะเจริญงอกงามได้ดีในที่ที่มีอุณหภูมิ
ประมาณ 20-30 องศาเซลเซียส ทั้งนี้เพราะอุณหภูมิที่เหมาะนี้จะช่วยทำให้
เอนไซม์ย่อยอาหารในเอนโดสเปริม์ได้อย่างเต็มที่
            4. อาหาร แหล่งอาหารของเมล็ดที่งอกใหม่ๆ จะอยู่ที่เอนโดสเปิร์ม
หรือใบเลี้ยง